BIOGRAFIA

 

Gaspare Mele - per i compaesani “tziu Gasparru” - č nato ad Orotelli, dove ancora risiede. 

E’ padre di otto figli e nonno di sedici nipoti .

Ha lavorato  fin da piccolo , in campagna.

Ha vissuto l’esperienza della guerra e, se pur per un breve periodo, č dovuto emigrare per cercare  lavoro.

Infine č stato capocantiere presso una ditta che si occupava di strade ed acquedotti.

La poesia č una passione che lo accompagna da sempre e che gli ha permesso di raccontare in versi  i temi fondamentali della vita : l’amore, l’amicizia, la solidarietŕ, il senso del divino, la condivisione, la fratellanza, il rispetto per la natura …

Nel 1984 , in occasione dell’inaugurazione della biblioteca comunale  dedicata al poeta-scrittore “Nunzio Cossu”, ha collaborato  , mettendo a disposizione libri, scritti vari e perfino lettere personali – che testimoniano la vasta corrispondenza avvenuta tra loro -  contribuendo alla riscoperta  del poeta-scrittore .

Ancora oggi a lui si rivolgono laureandi e studenti per avere informazioni utili sul passato storico-culturale del paese e di vari scrittori-poeti, come Salvatore Cambosu ( autore di “Miele amaro”).

Fra i vari riconoscimenti ricevuti č importante ricordare un primo premio  per la poesia “Sos missionarios”, ottenuto a Nuoro nel 1996, e il successo ottenuto , a Cagliari, con “Bimbň”: un racconto, in concorso per opere con tema a sfondo partigiano.

“Sa vida de Juanne Battista Selenu”, un romanzo in versi, č la sua ultima opera.

 

 

 

 

Poesie

 

 

Non sese tue sola in s’isventura

A Rosalba Satta

Paraulas chi infundene su coro

Dedica a Rosalba

S’arbore mannu Franzischinu Satta

A Franzischinu Satta

Sa domo mia

Una die

S'isposalizziu Abissinu

Appellu a sa zoventude

Esempios bellos

A tie, Franzischinu Satta

 

 

Romanzi

 

 

“Sa vida de Juanne Battista Selenu”

 

 

Conversazione con Gaspare Mele

 

 

Gaspare Mele e la poesia , a cura di Rosalba Satta

 

 

Articoli su Gaspare Mele

 

Il Poeta Gaspare Mele ( Sonos e Contos - Luglio 2010 - Rosalba Satta )

 

 

 

 

 

 

 

 

Non sese tue sola in s’isventura

 

 

( A Rosalba Satta)

 

 

Non sese tue sola in s’isventura

cuntritta dae s’affannu dolorosu

pro unu frade, unu babbu affettuosu,

priva de s’insoro nobile vigura.

 

Oie so jeo in cussa disaura

in si straziu tristu e luttuosu;

una sorre, unu fizu affettuosu

mucere mia la sichidu in sepoltura.

 

In pacu prus de tres meses sa morte

indolente est’intrada a domo mia

dandemi scunfortu e anneu !

 

Si cussu vi su destinu, sa sorte:

in mes’a tant’affannu e anneu

ponzo sa vida a disposizione de Deu.

 

 

Orotelli 08-09-07

 


 

A Rosalba Satta

(Pro s’anniversariu de sa morte de su babbu)

 

Sos tuos sentimentos sovrumanos

de paterna virtude geniale.

Sentimentu de istintu naturale

er de chie hat coro e sensos sanos.

De sa bida terrena sos arcanos

ruen supra su poveru mortale.

Deus de sa corte celestiale

l’hat premiau de Suos versos galanos.

S’ammiru d’unu babbu generosu

chi manifestas cun’anima ‘e coro

esempiu luminosu de affettu.

Viti umile , gentile e generosu

(cale fizu brillante de Nuoro)

de Sardigna cantore predilettu.

------------------------

Sfozande s’Ortobene apparida

mi est sa figura de Francischinu.

Comente in terra vi distint’e ladinu

gai godat in chelu eterna vida.

E tue sias sempere assistita

dae s’eternu zudice divinu.

Chi s’ammentu paternu in coro vissu

guida e cunfortu di diat Issu.

 


 

Paraulas chi infundene su coro

(A Rosalba ,pro s’anniversariu ’e Paolo)

 

 

Paraulas chi infundene su coro

s’ammentu sacrosantu de sa vida,

er dolorosa pius d’una verida

su pensar’a s’immagine insoro.

No irmentica sa vattale partida

un’ammentu caru pius de d’or!

Sa brama gioiosa de sa naschida

a sa mort’er disisper’e tracoro.

Sa fraterna immagine affettuosa

imprentada in su coro profundu

č sempere presente in s’ideale.

Sa morte supra e tottu es vittoriosa,

nemos est’eternu in su mundu

naschit ’e morit’tottu naturale.

 

Rassegnados devimus supportare

su dolore; ca crasa nois puru

sichimus cun s’anima affranta.

Oe, nos’abbarra s’ammentu de precare

pro s’anima, chi es’sullevu securu

chi godat’ in chelu pache santa.

 

(Orotelli 15 marzo 2007)

P.S. Cara Rosalba, appo idu e leggidu in s’Ortobene si scruttu tuo e s’immagine affettuosa de Paolo

 

 


 

 Dedica a Rosalba

 

 

Sa morte este unu innenneriu

de dolore e ingratitudine

este usu, este abitudine

naschire e morrere senza criteriu.

 

Este causa naturale e misteriu

senza speru ne beatitudine

Ss morte in sa solitudine

colpiti spensierada in su seriu.

 

Sa naschida er gioia e allegria

sa morte er dolore e tristura

pena de angustiasa e scunfurtu.

 

Sa vida es prena de tribulia

e in custa novella sventura

rezzi su meu umile confortu:

 

chi Franzischinu, Paolo e Lucianu

siana a fiancu de Deus soberanu.

 

 

(Roma , 02-05-08)  

 

 

 


 

 

S’arbore mannu Franzischinu Satta

 

 

 

S’arbore mannu chi brotta froeddas

e fruttu maduru de bonu sapore,

de sa matessi sustanzia e umore

sas froeddas ocan puas noeddas :

 

cun limbazu poeticu vaeddas

de s’arbore mannu su sentore,

intinzada sa Sardigna de clamore

sas Sattianas boches  zovaneddas :

 

tue illuminas e difundese

cun soave armonia , mente e coro

in sa vuntana d’elicona l’infundese.

 

De aere meritu tue mi onoro

de gloria , a  gustu tuo abbundese

che i sos fizos predilettos de Nuoro.

 

 

(maggio 2008)

 


 


 

A Franzischinu Satta

 

 

S’apettu vigorosu de Franzischinu

mi a postu in dilliriu sa mente

ca vi generosu, gentile, eloquente

dottadu de su talentu ladinu.

 

De sos amicos vi su beniaminu

de Nuoro s’ammiru eccellente,

vi cumpanzu de tottu sa gente

sinceru, amabile e genuinu.

 

Appo intesu chin s’oricra parada

su raccontu d’alta filosofia

de unu “ranu e rena” raccontada…

 

Pacu intendo, ma b’este abbarrada

sa oche suave, sa sua armonia

de unu mastru de s’arte onorada.

 

 

(maggio 2008)

 


 

Sa domo mia

 

In custa domo mia adornada

da rusticos e semplices oggettos,

č su nidu de sos mios affettos

chi cundivido cun sa rosa amada.

De un’amore santu illuminada,

cun s’istima e duos coros elettos,

cun sa gioa de genios perfettos

de purissima vida cunsacrada.

Bella visione, dae domo miro,

sa campagna, sos tristos aradores,

e sas gamas paschende a s’innidu:

aria de velizzidade respiro,

a s’ammentu de sos passados dolores

mi pare donzi nodu vioridu.

 


 

 

Una die

 

Una die andande a sa ventura

infattu a sas cussorzas fioridas,

tottu profumadas e colodidas

e sos littos prenos de dulzura.

Unu mare parian sas laores

arrios d’isperanza, e currinde

vi su entu serenu, tepid’e godinde

stima e felizidade sos amores.

E cun su solitu andare de su entu

in mesu sos buscos e campos,

intendo tremulare in sos rampos

un’alidu leceri in movimentu.

Mi virmo estasiadu a iscultare

su murmuru in sos albores fozidos,

sunu puzones vachende sos nidos

in limbazu insoro vaeddande.

Tintinnios, e boches de pastore,

s’accottu d’unu cane in su cuile

intendo, e un’isparu de vusile

de carchi abusivu cazzadore.

Su massaiu accudinde s’incunza

contipizzosu in sa terr’arada,

speranzosu in sa bon’annada

che li cazze deppidos e runza:

ido in sa runza e s’Ortobene

pesare turres altas in s’aera,

chi trasmittin cosas de cada manera

su chi succedit de malu e bene:

m’arreo in custu locu a cuntemplare

addes, rios, nuraghes’e calch’idda,

sos montes odorantes de armidda,

s’orizonte indoradu de su mare.

Sa natura est’in festa , cada frore

ridet’a a su sole , a sa luna

de connoschere cheria sa fortuna

s’opera manna de su creadore.

Tottu es bellu, ma a su tempus meu

ottantases’annos e piusu.

A mi narrere poeta est’unu abusu

ca offende su Olimpu intreu.


 

S'isposalizziu Abissinu

 

A tie conto custas cosas bellas
e a meda zente de su mundu ancora
chi aman de su presente sas novellas.
Qust'est usanza de sa zente mora:
sa vidanzada pomposa e mudada
tres bias brincat sa sua dimora,
poi da sa zente sua accunpannada,
a sonons de tamburos e tintinnos,
la presentan'a s'isposu carazzada.
Inie ballos, fantasias e innos
fachen pro s'isposu e pro s'isposa,
esclusas sas pitzinnas e pitzinnos.
Tando s'isposu chin manu virtuosa,
occhiet in sacrifitziu un'animale,
cumandu de sa lezze religiosa.
Chin su sambene tinghent su portale,
su pettus, su pč destru de sa feměna
e de sa domo su palu centrale.
Custu est zuramentu e divěna
cosa de s'issoro matrimoniu,
pache de unione genuina.
Ponent pro fuire su dimoniu
sos corros a ruche in sa janna
e pro fortilesa de matrimoniu.
Mentres che sa femina pius manna
isperzat sa domo intro e fora
chin fumos de istratzos e canna.
S'isposa che una nobile sennora,
settida in s'istoja pčs a ruche,
nŕt e pretendet dae s'isposu ancora.
"In ziru pro sa domo, a mie juche!"
e poi chi su ziru hat finidu,
nŕt:" a sos ocros mios , daeli luche!"
Tando s'isposu, cuntentu e bramidu,
li leat sa caratza e si l'abbratzat
e la presentat a tottu su partidu.
In su mentres s'isposa si nd'istratzat
dae trucu retzettas e collanas
e sas noas de s'isposu rimpiatzat.
Tottu sos invitados, tando dŕna
su donu issoro de s'issoro brama,
e los abbratzant e fortuna lis dŕna.
Pranghende, su babbu e sa mama
de s'isposa e de s'isposu s'avicinana
e unint de duas candelas sa fiama.
Atteras feminas betzas cochinana,
s'isposa in artu istat setzěda,
sos chi li colan dainanti s'inchinana.
Eccco! sa cerimonia est finida!
manican tottu contande sa sua
esperientzia e grandesa de sa vida.
Latte, erba areste, petha crua
est su pranzu de sa mezus die
cun bibitas acras che lua.
Poi ch'hana pranzadu rie rie,
s'isposu e s'isposa pedini
su permissu a tottu sos de inie.
Si custos su permissu li cunzedini,
si che andant a lettu tottu cantos,
mudos mudos s'intenzione si medini.
Cando torrant sos isposos, cuddos tantos
dimandant a s'isposu si est cuntentu.
Sichini fantasias, ballos e cantos.
E durat gai su divertimentu.
Durat dies e dies de sichědu
fachende a sos isposos cumplimentu.
Custu happ'isperimentadu, connotu e bidu!

 


 

Appellu a sa zoventude

 

 

Oh zoventude bella e benigna

jeo di supplico, jeo di imploro :

cache de pache vera sa Sardigna.

 

Vache dae Campidanu a Locudoro

dae Barbagia a Caddura, tutt’umpare,

un’anima , una mente, unu coro.

 

Tue pottas , zoventude, illuminare

sa Sardigna trista e inchietta,

cuntritta dae s’odiu seculare.

 

Vache: chi sa oche d’unu poeta

intrete in cada domo e cuile

settenziande che unu profeta.

 

Lassade, vrades mios, su vusile,

sa cosa anzena, e su vacher male,

s’odiu maccu e sa vendetta vile.

 

Si schidete s’impetu sociale

a vivere che frades tott’unidos

cun amore  e affettu coriale.

 

A su postu de ladros e bandidos,

comente semus oe calculados,

crescana omines liberos e nodidos.

 

Jeo auguro tempos fortunados

de cosas, tricos e armentos

che i cuddos de Cibele ventomados.

 

E propizias sas abbas, sos bentos,

su sole, chi fecunda sa natura,

siana pro tottus, e vivana cuntentos.

 

Si sviluppu de sa letteratura,

su geniu de amare e operare

nascat’in coro a dogni creatura.

 

Ube bi e pena e dolore de sanare

accudide cun operas de confortu

de podere s’affannu alleviare.

 

Comente unu Cristu e risortu

nascat’in sa ment’in cada coro

s’amore, sa pache, s’accunnortu.

 

Torrene unidos a domo insoro

sos emigrados dae terr’angena

a vivere felices cun decoro.

 

E isortos torren dae sa cadena

sos chi sunu suffrinde in galera

cu bida onesta e serena.

 

Oh, zoventude, forma sa bandera

de libertade, amor’e pache

amabile, rispettosa e sincera.

 

Tue zoventude, tur vache

sa Sardigna prospera e bella

libera e forte che unu nurache

 

chi siat faru a sa zente novella…

 

 


 

 

 

 

Esempios bellos

 

Santu Franciscu , in d’unu campu aradu,

idet’unu massaiu laorende.

E li narat’ :  « It’est  chi ses semenende ? »

E su massaiu li a rispostu : “Preda!”.

E preda bi at’essidu , preda meda,

che-i su tricu chi ata semenadu.

 

E in caminu un’atteru aradore.

Santu Franciscu li andat’a pricu.

E lu dimandat : “So semenende tricu

pro dare pane a chie est’ famidu”.

E tricu , tricu meda b’hat’essidu,

a meraviza  č su semenadore.

 

Sos esempios chi sos Santos dana

sun ghia luminosa pro sa vida.

Sa superbia maligna e perfida

deus la cundennat’e e i su mundu:

s’amore veru, sinceru e profundu

est’ firtude de vida cristiana!

 

Lassala s’arroganza, a bonu senau

riflettilos sos ordines divinos :

idimus sos esempios ladinos

chi Cristos pro tene puru a lassadu!

Ma si ses vile, ingratu, as meritadu

su casticu eternu pro cumpensu.

 

Asculta, impara sas cosas de Deus,

non sias surdu, ne facas su furbu :

non timas malignidade, ne disturbu

a dare azudu a su bisonzosu,

ca tue puru, cras , necessittosu

pod’essere che-i cussu, si no peus.

 

Rifletti e medita cun sanos sentidos

sos esempios bellos franciscanos:

che att’imbolau sos benes mundanos

pro abbrazzare sa ruche de Cristos,

pro consolare poveros e tristos

dae males continu pessichidos.

 

No, non sia avaru, ne sias ingratu

cun chie patit’penas e dolore:

su coro aberi a su fraternu amore

cun dulche teneresa, amicu meu;

si custu vaches in lumene de Deu

torrat’a tie su bene chi as fattu.

 

 


 

A tie, Franzischinu Satta

 

 

Tue che apostulu los’imparas

a connoschere s’arte, sa natura,

s’ingegnu maestosu, sa cultura

chi fachet s’omine civile, li naras.

 

Lis’infundes in coro cun sas laras

su calore umanu de onzi creatuta.

De sos poveros tristos s’amalgura

chi suffrini , senza ischire, penas amaras.

 

Tue naralis esempios bellos

cun sentimentos de pache e amore

de custa terra sarda tua e mia.

 

Custu risvegliu in sos coros novellos

a sa zoventude tempert’ s’ardore

ispirada  a operas d’umana fantasia.