Pubblicato il nuovo romanzo dello scrittore in limba di Orotelli.

 

Orotelli. Nuova opera in limba dello scrittore e poeta di Orotelli, Gaspare Mele , 92 anni, memoria storica del paese.

Il nuovo romanzo in ottave, che segue il racconto in prosa , “Bimbò” recentemente premiato a Cagliari in un concorso per opera con tema a sfondo partigiano, si intitola “Sa vida de Juanne Battista Selenu”.

L’opera poetica  racconta la storia di Juanne Battista, personaggio del paese,  di cui l’autore ripercorre la vita e gli aneddoti.

Gaspare Mele , classe 1911,  ha scritto numerose poesie in lingua sarda, trattando temi della vita, quali la passione, gli affetti , l’amicizia, le fatiche e la povertà.

Tra i numerosi riconoscimenti ricevuti spicca  il primo premio  per la poesia “Sos missionarios” , ottenuto a Nuoro nel 1996. 

Gaspare Mele è stato anche un operatore culturale. 

Le sue ricerche hanno contribuito alla riscoperta del poeta Nunzio Cossu al quale, nel 1984, venne intitolata la biblioteca comunale di Orotelli.

“Gaspare Mele – disse il sindaco di allora ( attuale presidente del consiglio provianciale di Nuoro) , Tore Podda – mise a disposizione della biblioteca  tutto il materiale che aveva sulle opere di Nunzio Cossu,  comprese le lettere che si scambiavano tra di loro”.

Materiale interessante, che testimonia la vivacità culturale dei poeti e degli scrittori di Oriotelli, a cominciare da Salvatore Cmbosu, l’autore di “Miele amaro”.

Il romanzo di Gaspare Mele verrà presentato dal consiglio della biblioteca nell’ambito delle attività culturali del 1994. (f.s.)

(Da “La nuova Sardegna”)

 

 

 La Prefazione di Natalio Mele

 

Tziu Gasparru : a bortas a babbu lu muttin , galu oe, Gasparru Canette .

98 annos, memoria storica de Oroteddi .

Pro tottu sa vida hat cantadu , e  galu oe cantat in poesia s’amore, su tempus , sas peleas, sa cultura, sa natura e tottu sos sentidos de s’animu umanu.

A minore jeo vippo abbarradu de incantu lezzende una de sas primas poesias suas: “S’isposaliziu abussinu”, bell’e unu “reportage” supra sas costumas e usanzias in Somalia, iscritta cando fit richiamadu in Africa in su  ’35.

Gai e tottu ispantadu so abbarradu, candu intendia zente de idda, bai Gaspareddu, sas sorrastras de Tortolì chi connoschian e repetian a memoria sas poesias.

Babbu, ammento, haiat in domo unu quaderneddu  anticu, de cussos  chin sa copertina niedda  e su bordo ruju, iscrittu a pinna chin una bella e dechida calligrafia. B’haiat nessi una vintina de poesias e m’aggradaiat a las lezzere, mescas cussas chi fin dedicadas a sa “rosa amada”, a sos amicos,  o chi cantaian sa vida in campu.  Calicuna fit peri ironica e brullera comente “sa cane de comare Serafina” , e carchi attera mancari moralista.

Ma cussu quadernu e sas poesias parian  cuadas comente unu segretu  ’e domo. Collidas in unu calassu guasi in s’isettu  de nde sichire  atteras… e diffattis candu babbu est andadu  in pensione, die chin die , a cussu quadernu l’han fattu cumpannia atteros quadernos prenos de poesias. Su tempus passadu e su presente, s’affettu, sa povertade, sa ricchesa, sa cultura, sa politica, sa vida …sun tottu temas  trattaos in poesia e in poesia hat tessidu elogios a iscrittores comente Boricu Cambosu e Nunziu Cossu e prospettadu augurios a tottu.

Prus de rechente, a poi de carchi contu in prosa comente Bimbò”, premiadu in Casteddu in unu cuncursu pro operas chi trattaian temas partigianos, hat cherfidu iscriere unu romanzu : “Sa vida de Juanne Battista Selenu” : 368 ottadas chi contan s’istoria de Juanne Battista , ocadu a campu troppu impresse dae su bisonzu e tempradu dae minore contr’a su tempus malu, sas furas e sas minettas.

Su protagonista cheret rappresentare sa possibilidade de riscattu de s’omine dae sa miseria. Unu riscattu chi in sa filosofia de su romanzu enit seperadu tra duas bias possibiles : sa balentìa, intesa comente risposta laica a su bisonzu e a su male subìdu, e sa fide in Deus . De sas duas  però solu una est sa zusta, cussa  imparada dae sos esempios fortes de caridade e de rispettu de tziu Giustinu, omine sapiu e zustu chi istradat a Juanne in unu percorsu de perdonu e de amore cristianu.

Peri santi Franziscu  ’e Lula bi ponet sa manu e lu sarbat dae su rischiu de diventare unu mortore e , anzis , dae un’odiu mortale fachet naschire un amore vitale.

Si podet lezzere in su romanzu un’intentu forte de s’autore  de cherrer narrer chi in sa vida no contat e non pacat nudda sa balentìa  isperdidora o sa vinditta , e galu prus pacu sa ricchesa e s’avarizia de sos riccos, su pius malos e ingannadores, e chircat de lu dimostrare lassande a sa zustissia de Deus su dirittu de premiare e de punire. Sas paraulas pius detzisas sun pro narrer chi s’omine zustu e de coro est s’unicu veru balente  chi a sa fine est bene compensadu dae sa fortuna e beneittu dae Deus.

 

 

Questa è la prefazione al libro di Gaspare Mele “Sa vida de Juanne Battista Selenu”, scritta dal figlio Natalio.

Credo che  quando un figlio sceglie - o accoglie la richiesta  – di presentare il libro del padre non  lo fa per amore ma perché è consapevole del valore culturale dell’opera.  E quando lo fa, lo fa con amore.

E’ accaduto anche a me. Un giorno mio padre mi chiese di presentare il suo terzo libro “Incantos – Su prantu cubau”.

La sua richiesta mi giunse come un regalo inatteso .

Mi si presentava l’occasione  di dire pubblicamente che cosa pensavo di lui come poeta.

In tanti avevano detto e scritto per lui parole di stima incondizionata e ammirazione : Leonardo Sole, Paolo Pillonca,  Franco Fresi, Mario Sanna, Antonio Strinna, Giuliano Marongiu. Alessandro Catte, Dolores Turchi, Giulio Cossu, Giuseppe Susini , Elisa Nivola, Ignazio Delogu, Ottorino Maria Alberti, Giovanni Piga. Lucia Pinna, Enzo Espa, Tonino Puddu… e tanti altri. E mio padre  ringraziò sempre tutti con la modestia che ha caratterizzato l’intera sua vita. Veder riconosciuto e valorizzato il suo  lavoro poetico non solo dal lettore sconosciuto ma anche da uomini di cultura , fu per lui fonte di grande soddisfazione.

Ma quando fui io a scrivere di lui , solo allora mio padre si commosse …ed io con lui. La mia è stata una dichiarazione d’amore, perché tale desideravo che fosse. Desideravo restituirgli parte dell’amore senza confini col quale lui, per primo,  aveva colorato la mia vita. E lo feci senza aggiungere nulla a quello che lui era realmente: un padre straordinario e un poeta capace di arrivare nel cuore e nell’anima dei lettori , di quelli che , a volte,– come ci ricorda Neruda-  “hanno bisogno di un solo verso” per riprendere il cammino.

Sono convinta che  anche Natalio, il figlio di Gaspare Mele,  abbia voluto dare al padre , con questa sua bella e sentita prefazione, un abbraccio pubblico , consapevole del fatto d’essere vissuto, da sempre, in un ambiente impregnato di poesia . Certi gesti , a mio parere, valgono più di mille parole : rinfrescano l’anima e confermano che  chi è capace di seminare amore …amore raccoglie. Sempre.

Rosalba  Satta

 

 

Introduzione  al romanzo in versi “Sa vida de Juanne Battista Selenu”

 

Juanne Battista , dae pizzinnu  ’e deche annos, custrintu dae su bisonzu, est essidu a campu a facher su pastoreddu. In sos cuiles, sos mannos lu inzidian  e li fachian brullas malas pro ider si vit abile e prontu a parare fronte a sos periculos e si haiat corazu in sos arriscos de sa vida.

A zovaneddu, ja abile e prenu de ardore, brigat una die chin su mere ingratu e prepotente ca l’haiat inzuriadu. Dae sas paraulas a sas manos , Juanne Battista lassat su mere pistadu in purpa e in ossos e detzidit de piantare tottu e de andare atterue a chircare fortuna, isperanzosu de mezus tempus benidore.

Poi tantu andare che ferit in su dittadu de Orulè ue, che providenzia divina, un omine solitariu, Tziu Giustinu, lu collit e li daet traballu. Juanne Battista abbarrat ispantadu dae su trattamentu e dae su garbu de cuss’omine, dae sa pache e dae s’armonia de su locu . Traballat serenu e cuntentu, ascurtande paraulas noas de virtude cristiana e mirande esempios bellos de rispettu e de caridade pro sos poveros e sos bisonzosos.

A poi de unu annu Juanne Battista , cumbintu dae su mere nou, torrat a sa idda sua pro saludare su babbu e sa mama. Si presentat a sa zente chi no paret mancu unu theraccu. Estidu  ’ene che unu sennore, guasi pomposu si lassat andare in arrejonos  de zustissia , de critica contra a s’isfruttamentu de su poveru e contr’a  sos riccos. Alimentat gai imbidias  e chistiones e benit indicadu comente omine perdulariu, truffatore e imbrodadu. Sas calunnias arrivan a motivare un arrestu chi solu s’interventu de un’omine sapiu e rispettadu, don Basile, resessit a evitare.

Juanne Battista si sarbat fuinde dae sa idda e in caminu ojat a Utirrìa, unu de sos chi podian tramare, ma a poi de unu arrejonu , ambos duos cumprenden chi calicunatteru hait bene imbolicadu sas cosas pro los ponner in triulu. Pensan a unu intriscadore malinnu e de  malas trassas e Utirrìa minettat contr’a cussu paraulas de focu.

Battista rasserenadu ma chin su coro a bolèu sichit su caminu pensande chi sa vinditta cheret serbida fritta.

In su  ’e Lula si firmat a sa festa de santu Frantziscu a bider sa baldoria de sa zente , e propriu inie , mancu a lu facher apposta, iscoperit chi b’est su promotore de sa trama ingannosa chi lu cheriat igalerare. Chena bi pensare duas bias , chin sos diaulos in pilos, intrat furiosu in domo de custu, tziu Vissente, detzisu a facher  unu isterminiu.

Ma una fiza de tziu Vissente, Luchìa, pro sarbare su babbu e su frade, s’imbolat in bratzos de Juanne Battista e lu implorat de perdonare , offrindeli in cambiu anima e coro suo.  E gai, pro intercessione de santu Frantziscu, in ue b’haiat capitande unu massacru est torrada sa pache  e naschidu un’ amore.

A poi de carchi die, Juanne Battista torrat a Orulè e accattat a tziu Giustinu moribondu in su lettu .  In sos urtimos riflessos de sa vida terrena, tziu Giustinu daet cunfidos de sa sua erenzia , cussizos de bonu fachere e trattare e raccumandas a dare rispettu e assistenzia a sos poveros bisonzosos e avvilidos, in lumen de Cristos Redentore.

Juanne Battista, vinculadu dae sos esempios de virtude de cuss’omine benefattore , torrat a bidda chin s’isposa novella e sichit s’opera de tziu  Giustinu, dande consolu e assistentia a sos poveros e disamparados.

Pro isse vit ricompensa sa Divina Providenza.

 

Gaspare Mele

Orotelli , Aprile 2003