Fit unu nanu chi andabat semper a cuba-cuba in sos buscos e non si fachiat bider dae nemmos.

Narain chi una ’olta hat leau unu pizzinnu , joca-jochende, e l’hat nau:

-Beni chin mecus chi jeo ti ’ato a unu locu bellu inube b’hapo jocatolos meda e cosas bonas : canto ne cheres ti nde dao. E hapo cosas ’e manicare…

Cussu pizzinnu est andau abberu, e su mascazzu l’hat battidu in d’una grutta.

In custa grutta non b’hait atteru…pezi b’haiat , in d’una isporta , cosas chi parian predas biancas.

Cuddu pizzinnu , cando b’est bennida famine, hat nau:

- Jeo so’ famidu, nanchi mi daias cosa ’e manicare…

- Ah, si s’es famidu , ja ti lu dao su pane. Manicati custu!

E li dait una de cussas chi parìan predas biancas.

Su pizzinnu la leada, l’assazat e…fit bona!

Cominzat a manicare, manicare, manicare…e s’est attattadu.

Peroe cussu paninu non finiat mai: comente bi l’hat dau est abbarrau , intregu.

Cando s’est attattau, su pizzinnu narat a su mascazzu:

- Jeo so’ attattu.

- E si s’es attattu , torracchellu. Cando s’es famidu , lu torras a leare…

Chi l’hat torrau a s’ isporta e , cando fit famidu , issu leabat sempere cuddu.

Una die su pizzinnu hat bidu su mascazzu issinde e s’est pessadu:

- Cras ando attentu a umbe andat…

S’incras su mascazzu andat a unu trettu inube b’haiat una preda manna. Cando est arribadu a cussa preda , hat nau:

- Apperi, chi esso!

Custa preda s’est sullevada e issu ch’est bissidu.

E sa preda si nche torrat a falare …

Su pizzinnu l’hat fatta issu puru cussa prova. L’hat nau a sa preda:

- Apperi chi esso.

E sa preda s’est sullevada e ch’est bissidu.

Cando s’est bidu a fora , dae su tantu chircare hat accattau sa familia sua e torrau si ch’est a umbe sa mama.

Appustis hat nau custu contu , e sa zente narait:

- Custu est su mascazzu ! Su mascazzu ti ch’hat leau !

 

Su mascazzu est sempere chirchende cumpanzia, peroe chi non lu idana a issu, sempere a mamacua. Su mascazzu naran chi b’est in s’ulivare de Luisi Mele, in Monte Canna, a Santu Bainzu.

(Contu fattu da minnanna Larenta e tzia Teresa)

 

Un’ezzedda , mama Antona, mi hat nau chi su mascazzu fit malu: ucchiata sos pastores e leaiada sos anzones ma non sas crapas. Crittiat chi sas crapas fini diaulos de fogu e chi l’incorraiana. Finzas minnannu mi nariat, cando fio minore, chi su mascazzu fit un’omine chin medas birritones.

Cust’omine teniat intro ’e una berrita un’istuzzu. Chin cuss’istuzzu truncaiat sos coddos de sos pizzinnos pro si los manigare.

Semper mama Antona m’hat nau chi su mascazzu pro si trasformare in pibirista , in silvone, in istria, in telpe o in colobra, dipiat iscudere duas predas ( una depiat essere lisia e s’attera chin sa punta , sinono – si iscudiat duas predas lisias- iscumpariat ) tres bortas, e pro torrare comente a primma, depiat iscudere sas predas ses bortas.

(Contu fattu dae Massimilianu Sotgiu , unu pizzinnu de sas elementares, a sa mastra)

 

Minnanna m’hat nau chi su mascazzu a sos pizzinnos bonos , cando si nche cherian torrare a dommo issoro, dabat meda dinare. S’irrichian!

(Custa notissia l’hat nada Sabrina Meloni, una pizzinna belledda e ispipilla de sas elementares)

 

Mama mea m’hat nau chi si su mascazzu furabat su berrettu a sos pastores, issos diventain foltunados.

(Custu l’hat nau Luciano Tuvoni, unu pizzinnu de sas elementares a sos cumpanzos e a sa mastra)

 

Su mascazzu

 

Su mascazzu

- mischinazzu!-

bivet solu e iscossolau.

Su manzanu chitto chitto

e su sero

a sos puzones

issu narat su dolore

d’una bida chene amore.

Chircat solu cumpanzia,

cheret solu faveddare,

sos pizzinnos cuntentare

nande istoria de maghìas.

Ma sa sorte l’hat privau

d’una bona istrinta ’e manos.

Est ramingu

tristu

…est bana cussa gana ’e companzia!

Chin sa survule nostrana

est s’assustru e chie e si siat!

 

( Sa mastra Rosalba Satta)