Franceschino Satta

 

A FIZA MEA ROSALBA

(Chin sa luche ’e su coro)

Franceschino e Rosalba

Cando su mese ’e maju

allughet montes, baddes e campuras

de delissias d’incantu,

sas frinas , chin manos de seda,

accasazan su bolu ’e sos puzones

in chelos biaittos.

Su nuscu ’e sos frores

illebiat s’ispiritu

semper disizosu

de nobellas d’ispantu.

Ma custos versos, fiza,

pintos

chin su pinzello ’e s’anima

non s’irbentian mai,

ca juchen

s’alidu d’unu babbu chi t’istimat.

Juchen alas d’amore, chi naschin,

chene tilla veruna,

in sos prados de s’infiniu.

Tue,

parma istimada,

mama soberana e bella,

poetessa delicata

de soberanos innos de cossolu,

crara

chei sa luche ’e su coro,

ses s’ispera innida

de su tempus benidore,

sempre pronta a ispargher

in sas agheras de s’ispiritu umanu

sonnios de bonidade.

Pro cussu, tue, o fiza,

in custu mundu inzertu para fronte,

e drinni s’ischiglia ’e s’anima

pro sorbere

sos tirrios maleittos

chi nos cheren lubare su coro.

Chin s’isettu chi cras, jaja dizzosa,

potas semenare labores d’amistade

ti dò, fiza ’e su coro,

tottu sas cosas bellas

chi fachen bellu e caru s’universu.

BABBU

 

 

 

Canta e preca

 

(A fuzu meu Paulu)

 

Canta e preca, fizu meu,

chi sas naccaras sun d’oro.

Canta, ajò, fizu t’adoro.

Cantu? L’ischit solu Deu(s).

 

Unu cantu armoniosu

prenu ’e durche melodia.

Unu cantu, ma chi siat

beneittu, prenu  ’e gosu.

 

Unu cantu chin s’ispera

chi juchimus intro ’e coro.

Non ticch’andes, chi t’adoro:

ponzo fattu a sa chimera.

 

Sos impinnos d’una die

sicche bortan tottu in prantu.

Fizu meu in Campusantu…

Commo dego pesso a chie?!

 

Rosinzolu solitariu

chi cantabas notte e die,

fis sa pache , intende a mie,

commo tottu m’est contrariu.

 

Commo, fizu, cada cosa

mi si ponet de rucrades.

Sos amicos e-i sos frades

sun che “petalos” de rosa.

 

Unu pore sos amicos

chi t’han prantu a discossolu.

Canta! Ajo! Picca su bolu

tra sos pintos prus anticos.

 

Canta! Ajò, sa luche issoro

nos allughet sas ideas.

Custas penas sun sas meas

chi mi brusian mente e coro.

 

…custas penas, custu anneu…

custu cantu armoniosu.

Canta, fizu , fis dizzosu,

fis felize, coro meu.

 

Canta! Seca sa cadena

chin sas alas de s’ammentu.

Pone amore e sentimentu.

Canta, ajo! Da b’est sa bena.

 

   Babbu

 

 

 

NOSTRA SENNORA ’E BALUBIRDE

 

In mesu a milli tuppas de mudrecu,

in su coro ’e sa terra

prus agreste ’e su mundu,

ricamada ’e irbottu

e de bellos montricos,

tue, o Nostra Sennora,

has sa dommitta ’e prata,

ube unu tempus, creatura ’e nudda,

sonniabo, tra lusingas

e toccheddos de coro,

disizos innossentes

e bolos d’alligria.

Mama istimada, Santa premurosa,

tue ch’ischis sas penas

chi mi forzican s’anima estasia,

dami sa forza, dami sos alentos

ch’illuminan sa bida.

No! Non cherjo cunzaos,

ne tancas, ne palattos,

ne benes de fiera ;

ma sa pache serena

sa chi nutrit s’ispiritu.

Custu ti pedo, o Santa. Dego intanto

pro tene hapo a collire

lizos e rosas d’oro. E t’ hapo a dare

s’alinu ’e milli canticos de gloria.

Dami, o mama ’e su coro, s’armonia,

chi pro birtude arcana

frorit che lizu in sinu

e bolat che profumu

in sos innidos prados de su chelu

e in sas miseras dommos de sa terra.

 

Franceschino Satta e Piero Marras

 

"Con rapide pennellate, Ella è riuscita a interpretare il fascino di un paesaggio che, nella sua agreste semplicità esprime una bellezza che riempie il cuore ed eleva lo spirito. E dalla visione della piccola chiesa " in mesu a milli tuppas de mudrecu" , la Sua anima ha preso l’ avvio per una contemplazione che Le ha dato la possibilità di aprire il Suo cuore a una preghiera, che è un vero canto di speranza e di fede.

E bisogna esserle riconoscenti perché rivelandoci il fondo della anima, costringe quanti leggono le Sue rime a partecipare ai suoi stessi sentimenti…

OTTORINO MARIA ALBERTI

 

 

Lorenzina Secchi e Franceschino Satta

"Noi e la poesia : incontro col poeta Franceschino Satta"

 Budoni 1998.

 

 

CANTOS D’AMORE

 

Sonnios de gloria,

cursas d’ardimentu,

bolos in sas campuras de su chelu.

Cantos d’amore, liberos che bentu ;

jocos galanos,

boches de vittoria.

Prantos e risos

tottu ammesturaos

de risos e d’affranzos.

Chircos, bozzas d’istrazzu,

carreddos chin sas rodas d’ isperanzia.

Bardofulas de pinu,

chin tantu ’e cuccurenzia,

pintadas chin sos lapis de pizzinnu.

Tottu fit bellu tando,

tottu cantu, sa favula ei su beru.

Su frore ’e sa bontade,

frade ’e sa caridare,

fit s’alinu ’e sa bidda.

Sa pandera ’e s’amore,

che frama beneitta,

luchiat in tottube, e caentabat,

in mesu a tanta e bella cuntierra,

che lettera ’e banzelu,

sa zente poveretta ’e custa terra,

sas animas, sos santos de su chelu.

Franceschino Satta

 

"Il poeta nuorese Franceschino Satta in "Cantos d’amore" ancora una volta ricrea l’atmosfera magica e incantata della sua infanzia, vissuta in una Nuoro che non doveva essere molto diversa dai molti villaggi di contadini e di pastori della nostra isola; un’infanzia - nella quale "tottu fit bellu"- dei tempi memorabili durante i quali si realizzavano "sa bontade…sa caridade…s’amore". Un mondo così non è mai esistito,perciò appare evidente che Franceschino Satta prende a pretesto il ricordo della sua infanzia per descrivere il mondo come lui vorrebbe vederlo realizzarsi domani e, perché no ?, anche oggi stesso…

Tra i suoi meriti va segnalata l’ interessante operazione che compie sulla propria lingua materna, il nuorese : ne tempera i suoni più duri ed aspri, la fa divenire più dolce e scorrevole, avvicinandola notevolmente al lugudorese.

Salvatore Tola

 

Franceschino ,Liberato e Massimo

 

 

LE POESIE DI MIO PADRE

A ME PIU’ CARE…

 franceschino e liberato

 

LIBERTADE

 

 

In atterube, in atteros padentes

su colore nigheddu fachet loa.

Inoche non b’hat locu

ca nd’hamus ja connottu s’istripile,

e tancamus a crae.

Commo in su chelu b’hamus

agheras cristallinas,

su sole craru, bellu, torra nettu.

E b’hamus in sos pittos de cad’ala,

nuraches de graniticas ideas

chin d’un’iscritta manna : libertade !

Libertade ’e amare, ch’errer bene,

de faveddare liberu e serenu,

de cantare sas dodas de sa zente

chenza usare sa pinna tinta ’e fele,

solu pro minettare

che comandante zeccu.

Semus chenzia presorju!

Non cherimus imperios!

Non nos obbrican prus a caminare

a sonu ’e pipiajolu

chin cuddu "passu" tostu, atterettau.

Zertu! b’hat zente mala peri commo,

e forzis prus de prima,

ca su tempus, ch’est sempre impressiu,

rucrat che lampu e lassat,

tra papores de furfaru e naccaras d’amore,

probremas ingrisaos

de milli pistichinzos.

E si commo b’han cosas mele fattas

las hamus acconzare

"democraticamente"

isparghende a su bentu

profumos d’amistade

e prendas de birtude,

chi sa luche s’e su coro,

e chi s’alentu

de su dirittu umanu.

 

 

TOCCHEDDOS DE CORO

 

Vincenza Seddone

 

Chin sos prus bellos versos ti ricamo

sos sentimentos limpidos d’incantu.

L’ ischis, colomba, l’ischis ; ischis cantu

t’hapo sempre amau e cantu t’amo.

Non cherjo, non pretendo, mancu bramo

chi tue, bella, m’ames cantu t’amo.

E ti pedo perdonu si su coro

no ischit faveddare chin affettu;

issu pro tene patit in segretu,

issu pro tene patit penas d’oro.

Ses su bene, ses s’unicu tesoro,

ses su tesoro, ses s’unicu affettu.

A ti l’ammentas cando in pzzinnia

bolabamus in artu, in sas istellas,

nandenos semper solu cosas bellas

in d’unu chelu tintu ’e fantasia

Su mundu fit arcana sinfonia

ca bi fis solu tue, tue ebbia.

Commo chi sos toccheddos de s’amore

sun prus craros, su coro est in turmentu.

S’ anima , prus de prima in patimentu,

timet s’attonzu, timet su dolore.

Bolat sempre in artu a cada bentu

su sentimentu candidu ’e s’amore.

 

 

SOS AMMENTOS DE S’AMORE

 

Solu e tristu in su dolore

gherro libido ’e s’anneu.

Si ti pesso, in coro meu

prango lacrimas d’amore.

Chin su bentu ti ricamo

su respiru ch’hapo in coro:

ti ricamo, bella , in oro,

sas paragulas chi bramo.

Ti do tottu, tottu cantu:

sos disizos, sos segretos,

sas promissas, sos affettos,

tottu, tottu iffustu ’e prantu.

Cando torrat su beranu

intro ’e nues passizeras,

ponzo fattu a sas chimeras,

a su risu prus galanu.

Sos ammentos de s’amore

sun ispinas e peleas.

Los abbrazzo. In manos meas

s’apposentet su dolore.

Deus meus, chi t’adoro

l’ischis.Nara ite t’impinno ?

Devotissimu mi sinno,

devotissimu t’ improro.

 

 

LUNA CARA ISTIMADA

 

Non b’imbezzas abberu,

luna cara istimada.

Sempre pizzinna e bella,

zirella,arta in su chelu.

Mi fis amica prima,

mi ses amica commo.

Prima chin sas promissas

commo chin s’isperanzia.

Chin tecus faveddabo

comente unu pizzinnu

faveddat chi sa mama.

Mi nabas cada cosa

che mastra zenerosa

ch’amat sas creaturas.

E dego t’ iscurtabo

parande sas oricras.

Paragulas amicas,

paragulas d’amore.

Chin sos ocros tancaos,

ischidu, ti pessabo

sonniande cosas raras…

Cabaddos chin sas alas,

musicas delicadas,

chicheras, alipintas e disizos

d’amore tottu intintos.

Ca fit beranu, o luna !

Su beranu s’e sa bida,

cando cada pizzinnu

credet in sa fortuna

e bolat in sos chelos biaittos

chin su cabaddu ’e canna

puntande sa frunzitta a sos isteddos.

Ma commo chi so’ bezzu

no isco ite pedire.

Camino abbellu abbellu,

annotto prus a terra, e solu ispero

de colare sos annos chi mi restan

rispettande su zustu

in brazzos d’unu mundu prus onestu.

 

 

MALUNEDDU CURUSTU

 

Maluneddu Curustu

sende ch’est riccu e sanu

e non li mancat nudda

est semper chin su murru.

Non ridet e non pippat,

non bibet, pessat solu

a contare dinare.

L’aggradit a macchighine

su lardu cottu a buddu.

Su fracu ’e sas bisteccas

li piccat a isturridos.

Ma s’irmulatta no!

Cussa li fachet bene:

li dat alentos, forza e milli brios.

Non cumbidat mancari

lu facan a zizios.

Cand’est de bonumore,

- cosa rara! -

accurziat su sisinu

a un’ispricheddu bezzu

e nat mirande s’umbra ’e sa muneda:

"Cuddu mi l’ispend’ oje, custu cras".

E camminat superbu, a passu lungu

-tantu chi paret sempre

medinde su terrinu-

pro cussumire in mancu sas iscarpas.

Sos pizzinnos chi l’ ischin

da’ innedda li jubilan :

"Maluneddu! Curustu! Caca suzzu!".

Issu rispondet prontu: "Caca merda!".

E si nd’affuttit de sa bida eterna

e de sos belos titulos chi dana

pro meritos distintos.

Erisero

mi nch’apposento lestru in dommo sua

e li naro chin boche pipiosa,

a posta a lu provare:

"Ischiu l’has? Su tale, amicu tuo,

paret ch’apat falliu. E nan chi peri

l’ hapan postu a s’ incantu

binzas e tancas, dommos e cunzaos

e tottu su chi tenet?!".

"Oh!", nat issu cuntentu e ride ride

"Cussu abberu no,no!non bi l’ischia!

Nara, contami tottu, amicu caru!".

E mutit sa muzere

alligru, a boche manna,

chi ch’arribat timende,

chin sa cara che tela

ca non b’est prus abesa

a l’ intender alligru, e li nat chin manera :

"Cumbida custu frade, Innorobona!

Bocali pane e casu,

satizedda, pressuttu

e tottu su chi b’hat,

ca est pessone bona

e ischit su chi narat".

Ma prima s’e micch’andare

mi nat gruspinde e a troddios che poleddu:

"Narali a cudd’amicu

che benzat cando cheret:

a didie e a denotte.

Ch’inoche b’hapo semper

carchi fune ’e avanzu,

e si li serbit peri mesu botte

de bella midichina ’e tilipirche

o de buccone ’e soriche.

E a cussa culibamba ’e sa muzere

li nas chi si che colet,

chissa mi fachet semper piachere.

Chi si fachet a bona

li do junchetta, ficu e gardu freu,

in "grande" cantidade,

sende chi non so prade.

Fermes de custa casta

fattos de cascasina ’e mariane,

chi fughin dae manos che ambidda

bi nd’hat in cada pratta,

in cada bichinau, in cada bidda:

una manu la juchen in buzzacca,

sempre a ficca fatta,

chin s’attera ti fachen :ciau!ciau!

 

Gianbattista Satta

 

A ZUBANNE BATTISTA

NINNA-NANNA

 

Pro tene, fizu, jaju hat imbentau

una cantone alligra, pilibrunda,

durche, bella che sole, caritunda

chei sa luna chi naschit in su chelu.

Est una cantonedda latte e mele,

de pilios tinta, tottu linos d’oro

chi juchet sos segretos de su coro

ei s’alinu caente ’e su beranu.

E de beranu juchet sas isperas

pro chi potas bertudes semenare.

E pro chi potas liberu pessare

juchet tottu sos benes de su coro.

Pro cussu ti regalo sas istellas,

su sole chin sa luna incantadora;

su mare tottu prenu ’e cosas bellas

ei sa terra cussorja ’e meravizas.

E non timas deddé, non timas mai:

dormi serenu, ti cherimus bene.

Su Redentore, bellu, in s’Ortobene

ti bizat chin su coro e chin sa manu.

No, non timas! Non timas mancu a mannu

cando sa sorte piccat male impreu:

s’ omine forte binchet su zudeu

ca l’assistit s’Ispirutu sovranu;

e chin alas de sole rucrat tulas

de labore, d’ olibas e d’ incantos ;

e chin s’azudu ’e Deus binchet tantos

palos d’amore e de bona fortuna.

Commo, dormi, columbu, ninna-nanna,

ca ses pizzinnu, depes crescher sanu;

dormi, tesoro, dormi, cras manzanu

jaju ti cantat unu duru-duru.

Cando ses mannu potas bentulare

mannucros in arjolas de recreu,

e potas narrer : « Eris, jaju meu,

m’hat regalau nuscos de bontade ».

Dormi, culumbu, dormi, sonnios d’oro !

Arcos de chelu, risos de cossolu

t’ accumpanzen serenos in su bolu

de s’innossente banzicu ’e su coro.

Paolo e Gianbattista

 

NON CHERIMUS LIMUSINAS

 

Cando fippo pzzinnu

fippo su re ’e su mundu.

Toccabo sos isteddos

bolande in chelos innidos.

Ma su tempus, chin grostas

de ghiddighia e d’astragu

m’hat prudicau s’anima.

Hapo gerrau abberu.E galu gai

isto a supuzu, irfoettande imbanu

irmustros d’unu tempus

galu a fracu ’e prozzeddos.

Commo so bezzu cantu a su nuraghe

chi b’hamus intro ’e bidda.

Ma sempre tribbulande.

E non cherjo limusinas

e ne lusingas frassas;

ma s’onestade bera, sa chi luchet

in su rispettu sacru ’e su traballu

de cad’ omine bonu,

chenza annottare casta o cuccumeddu

ne colore ’e camisa.

Tando peri su mundu ’e sos pizzinnos

chi commo ghemen d’ intimu iscuffortu

serenu hat a cantare,

tra suspiros d’amore

e toccheddos de coro…

 

Franceschino circondato dai suoi nipoti

 

SA POESIA EST ARTE PURA

 

Compare Antoni est sempre lassa e picca:

cussu est malu, cudd’atteru manzau.

L’ aggradin sas cantones a s’antica

chi troccheddan che pane carasau.

E chin su murru est camare Antonica,

sa sorre, su fradile, su connau.

Tottu paris non balen una zicca,

però cheren su versu arretrogau.

Issos ti nan: "Sa bera poesia

est cussa bella,pinta in rimas d’oro

chi ti dat gustos, lampos de recreu".

Ite bos hapo a narrer, Deus meus :

issa naschit galana intro ’e su coro,

chene loros, chin grande fantasia.

E semenat serena a cada bentu

lizos d’ amore, frores de cossolu.

Issa est sa luche ’e s’anima, est su bolu

chintu ’e labru e de tramas d’ ardimentu.

Cando in sa mala sorte su trumentu

t’ affocat in sos pojos d’ oriolu,

tand’issa, zertu, non ti lassat solu

ma t’ abbrazzat chin beru sentimentu.

Sa poesia est arte, est arte pura

chi non cheret zippone e ne chintorja

e ne pinnettos mannos de cultura.

Issa ti cantat peri in sa cussorja,

ma si ti mancat, caru , sa natura,

abbarras tottu bida iscorja iscorja.

 

Franceschino Satta ad un concorso di poesia

 

SO RICCU

 

"Cuss’est poveru in terra!",

nat sa zente pro mene.

S’ irballat: eccomente!

Dego so riccu. Riccu! So poeta!

Inintro ’e coro juco

prus de milli aschisorjos

de marengos d’amore.

Cumprendo su limbazu ’e sos puzones,

sos nuscos delicaos

de sos bellos calabriches

ch’in beranu accasazan sa natura.

Sa frina , chi si basat

labores e funtanas , m’est amica.

Issa mi nat de cando

sas birghines galanas

ricamaban cantones

chin tramas d’ arcu ’e chelu.

Mi nat de cando, galu creatura ,

sa luna ingannadora,

m’affranzabat su coro ’e bonidade.

Mi faveddabat de gherras e de paches,

de juramentos fattos

e de tantas promissas non mantesas.

A s’iscusiu, sas tuppas de mudrecu,

mi cuffidan segretos

e minettas de focu.

Dego so riccu abberu. So poeta!

Comprendo sos misterios

de custu mundu arcanu

chi nos allatat s’anima,

tra sonnios e chimeras

e bolos d’ immortale fantasia.

E canto chin amore

sa fide chi mi brotat

intro ’ e benas de coro,

ei sos affettos beros d’ una mama

chi si nìnniat su fizu

marmuttandeli isperas

e durches alapinnas de cossolu.

Ite bos paret? Naze :non so riccu ?

 

 

 

DEUS ONNIPOTENTE

 

Dues, Deus, Deus meu,

t’amo, t’amo, t’amo tantu.

In sos chelos d’amarantu

bolan lacrimas d’anneu.

Tue solu, tue ebbia

ses s’amore, sa bontade ;

ses s’amicu, babbu e frade ;

ses su sole, s’armonia.

In sos arbores in frore,

in sas erbas de beranu

bio a tibe, soberanu

se su chelu, imperatore.

In su bolu ’e sos puzones

in su cantu ’e sas sirenes

bi ses tue, in sas amenas

dirches, limpidas cantones.

Cando murinu su chelu

tinghet s’anima ’e sa terra,

sos benenos de sa guerra

ferin finzas su banzelu.

Deus meu, cale idea,

cale brama m’hat ispintu

a ti facher custu pintu

in s’arcana limba mea?

Cale anticu piscadore

chin sas retes tintas d’oro

chirco sempre su tesoro

a costazu ’e su Sennore.

Babbu eternu, babbu bonu,

babbu ’e Crisos immortale,

se su bene universale,

de su mundu su padronu.

Ses su mere, su Sennore

c’ intro ’e coro amo continu;

ses s’ispiritu divinu

babbu e fizu Redentore.

 

 

PARAGULAS D’AMORE

 

Una rosa in su lentore,

in sas labras su disizu;

sos profumos d’unu lizu

sun paragulas d’amore.

Prenda ’e oro, prenda amada,

de su coro sa ricchesa

luche crara, ite bellesa

una bucca immaculada.

Cando s’ alinu ’e su frore

bolat artu in sas istellas,

tando inoche bolan bellas

sas paragulas d’amore.

Custu sole, una funtana,

sos disizos de su coro

ti regalo, ca t’adoro,

prenda istella soberana.

Cantu t’amo in su banzelu

juro a santos e Maria.

Ti do tottu: s’armonia,

sos isteddos de su chelu.

Firma! firmati, o tesoro;

non mi lasses solu, bella,

ca si morit cada istella,

mi si firmat custu coro.

 

 

A BABBU

 

Unu chercu robustu in su padente ;

una funtana ’e abba cristallina.

De bera razza sarda muntagnina;

in s’onestade un’omine balente.

Fit zustu e rispettosu. Fit comente

s’ aghera bella ’e custa cittadina.

Amante ’e sa birtude genuina

rispettosu ’e s’ eternu onnipotente.

Sos fastizos, sos males, sos anneos,

chin su coro e cust’anima difendo,

peris chin tottu cantos sos impreos.

Su chi pro bois, dego, commo intendo,

potan , pro mene , narrer fizos meos.

Atteru, caru babbu, non pretendo.

 

 

TOCCHEDDOS DE CORO

(a Missenta, muzere mea )

nonna.jpg (203744 byte)

Chin sos prus bellos versos ti ricamo

sos sentimentos limpidos d’incantu.

L’ischis, columba, l’ischis; ischis canto

t’hapo semper amau e cantu t’amo.

Non cherjo, non pretendo, mancu bramu

chi tu, bella, m’ames cantu t’amo.

E ti pedo perdonu si su coro

no ischit faveddare chin affettu;

issu, pro tene, patit in segretu,

issu, pro tene, patit penas d’oro.

Se su bene, ses s’unicu tesoro,

ses su tesoro, ses s’unicu affettu.

A ti l’ammentas cando in pizzinnia

bolabamus in artu, in sas istellas,

nandenos semper solu cosas bellas

in d’unu chelu tintu ’e fantasia?

Su mundu fit arcana sinfonia:

ca bi fis solu tue, tue ebbia.

Commo chi sos toccheddos de s’amore

sun prus craros, su coro est in turmentu.

S’anima, prus de prima in patimentu,

timet s’attonzu, timet su dolore.

Bolat semper in artu a cada bentu

su sentimentu candidu ’e s’amore.

 

 

A Massimu

 Massimo Ceriale

Sos ocros bellos in colore ’e mare

sa bucchichedda prena ’e simpatia

sos pilos de su babbu sa zenia

paren ispicas prontas a messare.

Sa mama l’incuminzat a cantare

chin sos muttos d’antica melodia.

Sos angheleddos de Santa Maria

pinnicos benin a lu laccheddare.

Su babbu si l’annotat incantau

e si lu passat mannu e birtudosu

chin nd’unu aneddu ’e oro, adduttorau.

Sa jahja che lu biet za isposu

chin sa prus bella e ricca ’e bichinau

in dondoletta, tottu corconosu.

 

Massimo

 

Liberato , Massimo e Rosaria

 

A Luciana

 

Una rosa ’e beranu

tottu iffusta ’e lentore.

Ses s’istella ’e manzanu

su respiru ’e s’amore.

Chin sa luna, tesoro ,

ti ricamo in segretu

sas paragulas d’oro

sos profumos d’affettu.

E comino a pintare

chin sas abbas de mare

iscarpittas de lana

bistireddos de linu

una dommo galana

unu friscu zardinu.

Dormi, dormi Luciana.

Cando a manna su mundu

ziras tottu contenta

chin amore profundu

custu coro nd’ammenta.

Custu coro chi commo

pranghet, canta pro tene:

lizu bellu ’e sa dommo

frore caru ’e su bene.

De su coro sa frama,

dormi in brazzos de mama.

De sa mendula in frore

sa bellesa e s’amore.

Su corredo preparo

chin s’azudu divinu.

Sas bertudes t’imparo

chin s’affettu ’e su sinu.

Chin sas nues de chelu

ti preparu su belu.

Su bestire ’e isposa

chin profumos de rosa.

Cando mama diventas

si de mene t’ammentas

beni a dommo ,tesoro.

Fiza bella s’e su coro !

Nonno

(Franceschino Satta)

Luciana Ceriale

 

 

Un annu ’e oro

(A Rosaria)

Franceschino e Rosaria

 

Un’annu,un’annu intregu, un’annu ’e oro:

sos primos passos , risos dall’alligria.

In su mundu non b’hat mezus tesoro

chi bazat cantu balet custa cria.

Sa mama si l’istringhet a su coro,

su babbu nd’est fachende maladia.

S’aschisorju da l’han in dommo issoro:

sa ricchesa est sol’issa, est issa ebbia.

Dego, frore ’e beranu, bella amada,

ti dia cherrer bier chin su belu

de isposa, felize e onorada.

Pro cussu, lego semper su banzelu,

e li pedo a sa Santa Immaculada

chi ti lucat sa terra chin su chelu.

 

 

A NUGORO.

La città di Nuoro

 

Pro Nugoro una bella cantonedda

iscrivo chin sas alas de su coro.

Una cantone durche, labras d’oro,

sinos d’amore, brunda, ocrinighedda.

Chi jucat sos profumos d’una rosa

e de su chelu "immensu" luche e brama:

bella che-i sos affettos d’una mama,

durche che-i sos sospiros d’una isposa.

Chi jucat de cust’isola galana

sos colores alligros de "Su Monte",

s’alinu friscu e sanu ’e s’orizonte

e de lusingas d’oro una funtana.

E chin sa luche ’e s’anima, cuntentu,

ti pinto sos segretos de su coro;

ti pinto, Nugoro cara,unu tesoro

in sas isferas de su firmamentu.

E chin s’ammentu arcanu ’e sas isperas

chi m’han postu su coro in tribbulìa,

ti dasso custa durche sinfonia

chin sas notas de milli gardaneras.

Si peri cras s’eternu Redentore

mi rizivit in sinos d’una tumba,

da’ ibe iscappo , bella , una culumba

chi ti benichet chin sinzeru amore.

 

 

SU MONTE ORTOBENE

La statua del Redentore sul monte Ortobene

 

In sos tempos colaos

"Su Monte" nugoresu,

de granitos superbu,

chin milli puntas lùchidas de sole,

si nabat « Ortovene »,

ca de benas fit riccu,

e riccu fit de chercos,

d’eliches seculares,

de suberjos, de rosas de mudrecu,

de sirbones e d’erbas profumadas.

Tando bi fin sas fadas

chin sa fardedda longa ei su curcuddu,

in "Sa conca", in "Borbore", in "Baju Pala",

ch’azudaban sos omines

a bocare s’iscrozza

e a facher carbone.Sas funtanas,

tra lidones e chessas,

cantaban a murmuttu

paris chin sos puzones

cantoneddas galanas.

Sa zente, affainada,

nd’intendiat serena

s’arcana melodia

chi nutriat su coro.

Su sirbone, aggroddau,

abbarrabat chiettu

e non moghiat foza.

In iberru, m’ammento,

cando sas camineras

fin bene ricamadas

chin su pinzellu tintu ’e ghiddighìa,

sos pizzinnos andaban a collire

sa lande pro sos porcos,

e fachian de tottu pro colare

ube b’est s’aschisorju, su tesoro,

prenu ’e marengos d’oro, in "Mamudine",

lestros, a manu tenta,

timende a si bortare

non li seret issìu su pantarma,

su pantarma ’e su re,

chin su cane famìu.

Tando "Su Monte" nostru

fit unu paradisu.

Commo l’han tottu lintu

chin limbas de catramu

e l’han peri iscombrau

chin costanas de làmia,

urilladas che bestire pedìu.

In artu, in s’atta, bellu, a cara a bidda,

b’hamus su "Redentore".

Ma su monte ub’est Issu, commo abberu

paret unu mannale uscrau a friscu.

Mancu santu Franziscu

c’est su santu balente,

e chi connoschet zente.

hat fattu su miràculu.

Alluttu che papiru,

a manzas che runzosu

sichit su monte nostru a fummiare.

S’amore chi unu tempus

bolabat in sas agheras galanas

chin alas de coffortu, non b’est prusu.

Commo rundat in terra

su male chin sas ungras de sa morte,

chi gruspit cada bonu sentimentu

frazicande s’affettu intro ’e su coro.

"Illustrazione di Moncelsi"

 

A TIBE O SARDIGNA

 

Tessere ti cheria in rimas d’oro

s’istima chi ti nutro, o terra amada.

Isula antica , agreste, iscossolada,

mantenes artu e sacru su decoro.

Prenda dechìa, nobile tesoro,

laccheddu d’un’istirpe isventurada.

Fizos tuos t’han semper venerada

dàndeti tottu: onore, anima e coro.

Pro tene, sero-sero ei su manzanu

milli funtanas cantan chin ardore

sos mirabiles gosos de s’Arcanu.

Si so afflittu, in locu anzenu, innedda,

pro chi non m’abbelenet su rancore,

lego versos de Satta e de Deledda

e m’intendo subrime in su dolore.

 

Franceschino Satta

 

IN SAS NOTTES DE LUNA

 

Commo chi su ghentone est prus larghittu

ei sa chintorja m’istat che pintada,

chene rima torrada

m’intendo prus pasau

ca non so obbricau

a camminare tètteru che broccu.

Sa janna e sa bentana

sun apertas in campu

pro chi b’intret su sole.

Su sonu ’e sa campàna,

che musica divina,

s’isparghet in sa dommo,

pro chi commo, beranu,

chin sos frores in manu,

potat pintare lìberu e cuntentu.

Bolande chin su bentu,

cantande chin sos grillos,

jocande chin sas bruscas de su mare,

sas Musas cheren dare

gustos e sentimentu,

nettos chei sos disizos de s’amore.

E cheren osserbare

cussu grande tesoro, cussu chi balet oro,

prus bellu ’e sa fortuna,

ch’intrat chin milli làcrimas e penas,

in sas nottese serenas,

in sas nottes de luna.

 

 

SA DOMMO NOBA EI SA BEZZA

 

In d’unu appartamentu

d’unu bette palattu

chin su zuffu in sas nues

isto galu a supuzu

chin s’alinu pesante

pintandemi pantarmas chi una die,

in s’ antica dommitta,

fatta ’e bolos d ‘amore,

tra risos e peleas,

mi daban s’accunnortu

in su rennu prus bellu ’e custa terra.

Fin una dommittedda

tottu fatta a s’antica.

Una bella cuchina

chin su fuchile in mesu,

accurzu a s’apposentu.

Su passadissu friscu

chin sa brocchitta ’e terra

d’abba ’e sa "Funtanedda".

Un’iscaledda lestra

chin d’unu pattieddu

alligru e contularju.

Sa corte semper netta.

Su puttu. Sa pastera.

Un’argustu. Su carru.

Sa loza. Unu jubittu.

Unu babizzoneddu morto ’e frittu

chin su cùccuru prenu

de linna ’e ramu, sicca, isseperada

in sas costas agrestes de su  « Monte ».

E pro jocare tottu sa crialla,

innedda dae s’istrada,

una banzicallera azocazzada.

Ei sa zente? Ah, sa zente fit galana!

Fit bona e premurosa. Sos bichinos…

unu mazzule ’e rosas.

Issos fin sos amicos,

issos fin sos parentes

chi dividian penas e recreu ;

chi ti daban su coro

patinde sas matessis cuntierras.

Tando sa dommo abberu fit su nidu

de sos affettos beros ; fit s’artare

d’una bida sufferta chin amore.

Inibe, in cussu nidu,

chin sa frunza ’e s’incantu,

in mesu a tantu affettu

profundu chei sas benas de su coro,

fravicabo, chin s’anima a toccheddu,

casteddos, isperanzias, sonnios d’oro.

Atteros tempos… Commo

sa dommo est bella, manna,

prena ’e trastos modernos.

chin cassettas istranas chi faveddan

e chi ti fachen bier milli cosas;

ma bi mancat s’affettu, su respiru

chi santificabat s’anima in sa terra.

Su tempus chin sos gustos libertinos,

hat postu luba a cada sentimentu

che nemicu ribale.

Ei su bentu, chin s’astragu ’e su male,

garrigu ’e prepotenzia,

hat sortu sos disizos

chi fachen bella e cara s’esistenzia.

 

 

A Publio Dui

omine bonu e poeta mannu

 

Fis un omine bonu, onestu e sapiu.

De sentimentos innidu, bramosu

de ispargher in agheras de chelu

cantones de amore e de cossolu ;

ca fis poeta mannu,

fis balente e berteru, e fis connottu

che pèrela luchente, semper prontu

a dare affettos de bona fortuna.

Tue, frade istimau,

has suffertu sas penas de s’anneu.

E chin su coro has bintu

milli palos d’amore,

cussos chi juchen s’alinu

de sas cosas chi balen.

Fis leale. Fis semper zenerosu.

In sas bertudes mastru. Fis comente

unu frade ch’isperghet

in sos montricos nettos de sa bida

solu cosas galanas, cussas, frade,

chi nos allattan s’anima.

Cando un’omine beru dassat trattas

de fide e de bontade,

Deus nde connoschet sos alentos

e tottu sas delissias de su coro.

A s’intrighinu, cando,

su sero, chin sas alas biaittas,

binchet sos rajos tepios de su sole,

e custu bette chelu chene fine

paret una pintura

de sonnios ricamada,

tando, frade ’e su coro,

in mesu a tantu ardore

d’affettos immortales,

b’hat un’attera luche:

est un’attera istella,

cussa galana e bella

chi ti bizat continu,

mancari sias commo in chelos d’oro.

 

Franceschino Satta

 

SA FUNTANA ’E UBISTI

 

Fippo pizzinnu ’e nudda

cando falabo chin sa brocchittedda

prena ’e sonnos, alligru,

chin tottu sas buzzaccas a isticcu

de bellas mazineddas de luminos,

de pallinas de bridu, d’ossicheddos,

de cambas, de fileddos,

a cuche, a cussu fossu prugherosu,

iscurtu, pro batire a cama ’e sole,

azicu ’e abba frisca.

Bos juro! mi pariat semper festa.

Inibe, solu solu,

diventabo su mere ’e sa foresta.

Su chelu, su murmuttu ’e sa funtana,

su cantu ’e sos puzones

m’allughian su coro ’e bonidade.

Prima ’e ponner sa brocca

sutta ’e su cantareddu,

séttiu in d’una preda,

chin sos ocros iffustos d’innossenzia,

bidìa unu muntone ’e cosas bellas.

Bidìa a mimme ettottu, forte e sanu,

accurzu a una fada,

ghighinande un’ispada

che paladinu anticu.

Groddos e gardaneras

rucraban bolos d’oro.

Sos rajos de su sole diventaban

pizzinnos e pizzinnas, e zocaban

in sas prattas serenas de su chelu,

chi fit in mesu a s’abba ’e sa funtana,

sos jocos prus galanos de su mundu.

Commo cussa funtana,

fravile ’e sonnios d’oro, non b’est prusu.

In su matessi trettu

b’hat una pratta nuda, assoliada.

Ma forzis, sero sero,

carchi bezzu colande pasa pasa

nt’intendet galu craru su murmuttu

chi l’hat alluttu s’anima a pizzinnu.

 

 

S’ANNU NOBU

S’annu nobu, in sa jaca, a passu lentu

si pompiat su caminu benidore :

a sa dresta disastru e malumore,

a s’ala manca ràfficas de bentu.

In artu, in bassu, in fundu, unu fumentu

ch’innighedat s’ispiritu ’e s’amore.

Su sole, irfattu, tinghet de dolore

peri sas galanìas de s’ammentu.

E nois, fattu fattu, chene ispera,

chene lusingas ne serenidade

nos forzicamus s’anima e-i su coro.

S’essere un’imbenteri, tottu s’oro

chi b’hamus in su mundu, a galabera

l’haia trasformau in amistade.

 

 

Franceschino Satta

 

Dormi serenu

(Attitu)

 

Sennoredda ’e sa Grassia

beni e pranghe chin mecus custas penas;

pranghe custa disgrassia

chi mi siccat su samben in sas benas.

Beni Santa ’e su coro,

e canta cust’amabile tesoro.

Pompialu!Non lu bies

chin sa bucca ’e su risu prus galanu?

Bi mancaban tres dies

pro crumpire su sonniu soberanu

pro piccare in isposa

sa femmina prus bella e grassiosa.

T’han puntu sa carena

chin d’una leppa garriga ’e margura.

Mazine nazarena,

comente faco in tanta disagura?

Fizu, dormi serenu,

in custu mundu libidu ’e benenu.

Sa pache hat arribare;

so sicura; lu juro in su banzelu!

Sos Santos de su chelu,

tottus, a unu a unu hapo a chircare.

Hapo andare a s’ifferru

a pedire s’azudu ’e Luziferru.

Fizu meu ’e su coro,

ube sun sas promissas chi m’has fattu?

In custu mundu ingratu

a tibe, o Deus meu, solo improro.

O nues de bambache,

in cus’ifferru dazemi sa pache.

Nara, frore ’e beranu,

it’est chi faco commo sola?

Acra che miriola

m’est sa bida. Ite faco? Gherro imbanu.

Imbanu, fizu meu,

sico a penare in ungras de s’anneu.

Che macca sinna-sinna

ti prango inoche, in cuche, in sos caminos;

chircande sos Cainos

chi t’han dolau s’anima pizzinna.

Finzas chi los azzapo

in tottube los chirco o morte nd’hapo.

Lis naro su rosariu

naccarande sos berbos a s’iscusiu,

pro chi tottu contrariu

lis siat in sa bida. E cada crùsiu

lis aperjat in pedes

paris chin tottu cantos sos eredes.

Deus, ite so nande?

Non l’isco mancu deo su chi cherjo.

In su coro m’aperjo

sas pragas chi a tibe so curande.

Sas pragas de s’amore,

iffustas de cossolu e de dolore.

 

 

Su perdonu

 

Sa luna est a passizu

in su chelu prus bellu ’e sant’Andria.

Che Santas in su nizu

sas istellas li fachen cumpannia.

Chicheras ,grillos d’oro

cantan s’amore limpidu ’e su coro.

Antoni , s’orfaneddu,

pastore dae semper in sa Serra,

chin su coro a toccheddu

pranghet tottu sas penas de sa terra.

Pro issu non b’hat luna:

sa luche non li dat fide peruna.

Amat solu s’iscuru,

frade ’e sa morte, amicu ’e su dolore.

In cada perca ’e muru

biet sa puppa frassa ’e s’impostore,

sas trattas de Cainu

chi l’han fattu orfaneddu sende in sinu.

Non connoschet affettos

non connoschet sos risos de beranu;

no intendet dilettos

pro sos bellos colores de s’arcanu.

Juchet in coro fissu

s’inimicu mortale, solu issu.

Cubada in sa cussorja

una bela rezetta, unu tesoro.

Sa prus bella lesorja

affilada chin parpitos de coro.

Chin lacrimas d’amore

allatat de benenu su rancore.

Oh, columbu istimau,

frore nobellu, luch’ ’e su manzanu,

perdona! Su creau

est tottu tuo. Deus soberanu

a tibe dat recreu,

a cuddu sas ispinas de s’anneu.

A cuddu sas ispinas de su male

chi colat che rughinzu intro ’e su coro;

a tibe, fizu bonu, risos d’oro,

suspiros d’unu bene universale.

Franceschino e Sandro Satta

 

 

Roffaelle

 

Zurridat a su bentu:

si mosset su collette ’e sa zanchetta.

Una camba ’e s’armentu

s’isculivitat che marionetta.

S’attetterat in bolos;

a tracolla unu tazu ’e sonajolos.

Puliche a pupujones

l’han fattu sos archiles a bisera.

Oje sos iscarpones

a punzittas zoccheddan sa carrera.

Est in "Bia Majore"

su prus bellu cabaddu curridore.

Su muccadore istrintu

in trucu, a nodu mortu che collana.

Ne istaccu ne bintu

sichit a currer comente sa gana.

Sa berritta a rodeu

tappulada e bisunta ’e ozuseu.

A sagada, che fodde malandau,

s’imbrossinat in terra, a brente a susu,

garrigu ’e musca, tottu iscossolau.

Tancat sos ocros. Non nde podet prusu.

Nemmos ischit sas penas ch’hat colau

in tanta cuntierra, in tantu abusu.

Appeddat unu cane in su cunzau,

cuccurumeddat unu carrabusu.

S’anima sua in artu. In su padente

naschit derettu un’atteru molente.

 

Omine beru, fattu a s’antica

(A Innassiu Corrias)

      Franceschino e Ignazio

Chin su pinzellu ’e s’anima

has pintu camineras

ube si colat solu

chin su passu serenu

de s’onestade bera.

Tue has pintu

chin s’alinu ’e su coro,

milli lizos chi juchen de s’ispera

disizos d’amistade e sonnios d’oro.

Ses un’omine beru,

fattu a s’antica,

sapiu e balorosu,

ca juches sa cussenzia

de sa fide chi bramat

sas durches galanìas chi s’isparghen

in sas agheras nettas

de sa birtude umana.

Cando sa sorte mala ponet trincu

chin irbirgos de focu, e ticch’aggorrat

in percas d’abbolottu,

tue aperis sa janna pro chi b’intret,

chin sa luche bertera ’e sas ideas, s’affettu, su chi nutrit

sas pérelas dechìas, sempre prontas,

a bentulare in artu

-ube s’aghera bona

accasazat sas nues de su chelu-

panderas de cossolu

e de fraternu amore, ca ses babbu,

de sentimantos sanu,

maridu onestu , e fizu

de zente chi t’hat dau

s’alinu durche de s’amore eternu.

Tue intantu pro commo sichi a currer

sas prattas e-i sas bellas molinadas

De custa bida nostra prena ’e sonnios,

e sichi a bincher pannos de recreu

e medallias de gloria. A largos annos!

Franceschino Satta

(Monte Ortobene , su 24 de agustu de su 1995)

 

 

 

 

 

i suoi libri:

 

Cantos de amistade

Ispadas de sole

incantos su prantu cubau

 

COMUNE DI TETI

Prot. 2707 del 29-08-01

 

Oggetto: Trasmissione targa ricordo.

Preg.ma Sig.ra Satta Ceriale Rosalba

08020 Budoni (NU)

 

 Siamo lieti di inviarle la targa che la Giuria del XII concorso di Poesia Sarda "Sa Madonna ’e sa nibe", di concerto con l’Amministrazione Comunale di Teti, ha ritenuto di dover dedicare al Poeta Franceschino Satta.

Distinti saluti

Il Sindaco

T.to Melis Ing. Marco

 

"S’Amministrazione Cumonale de Teti in arregordu de su Poeta Franceschino Satta de Nuoro po’ àet arricchiu sa cultura sarda cun sa presenzia sua"

 

 

Budoni 18-07-2002

Gentilissimo Segretario e gentilissima Giuria ,

sono Rosalba, la figlia del poeta Franceschino Satta, "scomparso" il 25 luglio del 2001.

L’altro ieri, dopo aver letto ne "La Nuova Sardegna" l’articolo che "parlava" del Vostro concorso e, avendo ancora in mente la "carezza"

che avete voluto dare a mio padre, dopo il suo "volo", con la targa - che conservo gelosamente e tra le cose più care - , ho pensato di spedire,naturalmente fuori concorso e sapendo di fare cosa gradita,una sua poesia.

L’ho scelta con cura perché desideravo che emergesse un fatto importante : quanto la poesia lo abbia aiutato a vivere e a "vedere", oltre il visibile, un mondo nuovo, dove la poesia – e in questo caso la poesia sarda- non solo non scompare ma diventa il fulcro intorno al quale tutto si muove e tutto impregna.

"Per vivere realmente in questa terra è importante avere non solo affetti ma anche progetti"- mi ripeteva spesso ; e il suo indiscusso amore per la poesia sarda riassumeva questa sua riflessione perché, oltre l’amore per gli altri e per la sua terra , emergeva - ed emerge - forte, l’amore e la difesa di una lingua che, grazie anche e soprattutto ai poeti, non morirà mai.

Non solo…anche "lassù", i vari Pippieddu, Montanaru, Paulicu, Murenu, e adesso anche lui, canteranno… "custu e cuddu, tra mendulas in frore e nues de bambache"…

Un saluto affettuoso a tutti voi

Rosalba Satta Ceriale

 

E cantamus…

 

So’ istraccu e maladiu.E so’ timende

non pro mene, bos juro,

ma pro cussos pizzinnos

chi juco galu a pala.

"Miseru a chie si ch’andat", nat su dizzu,

 sos bibos ja si campan".Peri cussu

est beru, e non lu nego; ma si b’est,

naro, peri su babbu, no istonat.

Pro parte mea, dego, onestamente,

ch’hapo bell’e risortu sa faina.

Cando che so inibe,

-si Deus ,prepotente,

mi nche piccat d’irbottu, a tira tosta,

o si muttit gai, a tradimentu,

chin carchi trassa mala-

m’assestat chi m’arranzo.

M’accasazo derettu a santu Predu

chi mi presentet tottu sos poetas

chi bi sun in su chelu, ca de zertu,

sos Sardos pilitostos sun inibe.

Presidente

sa bell’anima pura ’e Pipieddu,

e membros : Paulicu e Montanaru,

Merzioro Murenu e Predu Mura.

Ei sos atteros mannos ? Tottu cantos

han diruttu a su votu. Sos minores

cantamus e binchimus tottu a pore

…chin carchi azudicheddu, si cumprendet.

E cantamus, cantamus custu e cuddu :

sos benes de Fulanu,

sas labras de Diosa,

sa funtanedda bella ’e Milianu

e cussa ’e Galusè,

su sole cando naschit su manzanu,

s’armonica bellesa

de su pradu ’e su chelu,

ch’est inoche, in beranu, in custa terra,

cando sos puzoneddos,

tra mendulas in frore e nues de bambache

cantan s’amore limpidu ’e su coro.

 

Franzischinu Satta

 

"Il vincitore del primo premio, costituito da 250 euro, è stato Mimiu Maicu di Santulussurgiu con un componimento "Cando sa poesia".

Il secondo premio per questa sezione è andato al poeta nuorese Givanni Piga che ha anche aperto la cerimonia con una emozionante lettura di una poesia del poeta Franceschino Satta ,donata dalla figlia Rosalba, come ringraziamento al Comune di Teti per l’omaggio fatto, nella scorsa edizione, alla figura del padre".

( da "Maicu vince il concorso Sa Madonna e su nibe" di Luca Sedda ; "La Nuova Sardegna"

3 agosto 2002)